حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی، از توافقات انجام شده بین زوجینی است که قصد جدایی و پایان زندگی مشترک را دارند. حضانت در لغت به معنای نگهداری و حفاظت از فرزند است. حضانت، جزیی از کلمات حقوقی خانواده می‌باشد در کل حضانت سرپرستی کودک بعد از طلاق است. البته واژه فارسی سرپرستی را نمی‌توان هم تراز با حضانت دانست چون کلمه حضانت ازکلمه عربی گرفته شده که به معنی بچه‌های یک حیوان است. در طلاق توافقی زوجین باید در مورد کلیه موارد حقوقی به توافق برسند از جمله  این موارد حقوقی در طلاق توافقی، حضانت فرزند و نحوه ملاقات فرزند با والدین است.

حضانت چیست؟

سرپرستی کودک با هدف پرورش و تربیت او و انجام امور اداری که به نفع کودک باشد حضانت گفته می‌شود. حضانت فرزند به علت محبت زیاد والدین نسبت به فرزندان موضوع مهمی بوده که قانون گذار درباره آن تعیین تکلیف کرده است. تفاوت اصلی حضانت با ولایت فرزند در این است که حضانت هیچ ربطی به امور مالی فرزند ندارد بلکه مربوط به نگهداری، تربیت و حفظ فرزند از آسیب‌ها و افراد دیگر است ممکن است حضانت با مادرباشد ولی پرداخت نفقه به عهده پدر‌باشد. در حالی که ولایت چه والدین باهم زندگی کنند چه از هم جداشده باشند همچنان با پدر یا جد پدری است.

اگر طلاق توافقی صورت گرفته و فسخ نکاح ثبت شود والدین نمی‌توانند از حضانت فرزند شانه خالی کنند و هر کدام می‌توانند به کمک وکیل نسبت به گرفتن حضانت بعد از طلاق توافقی اقدام کنند. نکته مهم که باید در مورد حضانت فرزند گفته شود این است که حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی، علاوه بر اینکه حق والدین است بلکه تکلیف آنها نیز محسوب می‌شود به این معنا که اگر حضانت به یکی از والدین واگذار شود نمی‌تواند از آن تکلیف صرف نظر کند و مجبور به نگهداری و مراقبت از فرزند است.

حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی

براساس ماده 1168 قانون مدنی، نگهداری فرزندان حق و تکلیف والدین است یعنی نمی‌توان بدون دلیل قانع کننده و حکم دادگاه، والدین را از نگهداری و تربیت فرزندان منع کرد از سوی دیگر پدر و مادر نیز نمی‌توانند از نگهداری و تربیت فرزندان شانه خالی کنند. در صورتی که والدین با هم زندگی می‌کنند حضانت فرزندان با هر دوری آنها می‌باشد اما اگر والدین جدا از هم زندگی می‌کنند حضانت فرزند تا هفت سالگی با مادر است. در اینجا به بحث حضانت فرزندان بعد از طلاق توافقی می‌پردازیم. براساس قانون حمایت از خانواده، دادگاه وظیفه دارد که حضانت فرزند را در هر طلاقی مشخص کند.

حضانت فرزند در طلاق توافقی، برعهده والدین است و دادگاه در طلاق توافقی به این موضوع با توجه به توافق بین پدر و مادر ورود نمی‌کند و به سادگی وراحتی حضانت فرزند را مشخص می‌کنند. حضانت فرزند  در طلاق توافقی، برعهده والدین است و دادگاه  به این موضوع با توجه به توافقات بین پدر و مادر ورود نمی‌کند و به سادگی وراحتی حضانت فرزند را مشخص می‌کنند. در طلاق توافقی مرد و زن به صورت‌های مختلف می‌توانند توافقاتی بکنند که حضانت فرزند یکی از آنهاست مثلا فرزند پسر نزد پدر و دختر نزد مادر بماند یا دختر تا سن 10 سالگی و پسر تا 12 سالگی نزد مادر باشد. در طلاق توافقی نفقه فرزند به عهده پدر است مگر اینکه در این مورد نیز زوجین باهم توافق کرده باشند که به نحو دیگری نفقه پرداخت شود. حق حضانت فرزند در طلاق توافقی، توسط پدر و مادر تعیین می‌شود به این معنی که پدر و مادر در مورد اینکه حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی به عهده چه کسی باشد و طرف دیگر در چه زمان‌هایی می‌تواند فرزند را ملاقات کند به توافق می‌رسند.

سلب حضانت از پدر در طلاق توافقی

حضانت به معنای مراقبت و سرپرستی از کودکانی است که هنوز به سن بلوغ نرسیده‌اند که هم حق و هم تکلیف والدین است، شخصی که حضانت بعد از طلاق توافقی به او واگذار می‌شود باید دارای صلاحیت مورد تایید دادگاه باشد که در غیر این صورت و عدم صلاحیت و یا سوء رفتار با فرزند باعث سلب حضانت می‌شود.

طبق ماده 1173قانون مدنی، فساد اخلاقی پدر، اعتیاد، بیماری روانی، سوءاستفاده و تکرار ضرب و جرح توسط پدر باعث سلب حضانت فرزند از پدر می‌شود. در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر با طفلی که تحت سرپرستی اوست، سلامت جسمانی و تربیت اخلاقی کودک دچار خطر شود دادگاه حق حضانت را از پدرسلب می‌کند.

به طور کلی از موارد انحطاط اخلاقی و عدم مواظبت از فرزند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• فساد اخلاقی و فحشا
• ابتلا به بیماری روانی براساس تشخیص پزشکی قانونی
• اعتیاد به الکل و مواد مخدر
• تکررضرب و جرح بیش از حد
• سوء استفاده از طفل
• مجبور کردن کودک برای ورود به مشاغل غیراخلاقی

براساس ماده 41 قانون حمایت از خانواده، درصورت تشخیص دادگاه درباره ملاقات فرزند، نگهداری و سایر امورکه به زیان کودک باشد یا کسی که حضانت با اوست از ملاقات فرزند با دیگران جلوگیری کند دادگاه می‌تواند برای سلب حضانت از پدر و دادن سرپرستی کودک به مادر تصمیم جدی بگیرد.

سلب حضانت از مادردر طلاق توافقی

حضانت فرزندان در طلاق توافقی، تا هقت سالگی با مادر است. در برخی موارد به دلیل عدم صلاحیت اخلاقی مادر امکان دارد که حضانت از وی سلب شود. دلیل اینکه سرپرستی کودک تا سن هفت سالگی با مادر است لازمه رعایت مصلحت کودک است. اما اگر حضانت فرزند به مصلحت کودک نباشد و مادر دارای صلاحیت نگهداری نباشد از وی سلب حضانت می‌شود.

در ماده 1170قانون مدنی در مورد سلب حضانت از مادر تعیین تکلیف شده است. طبق این ماده، در مدت زمانی که سرپرستی و نگهداری فرزند با مادر است دچار دیوانگی شود، یا با شخص دیگری ازدواج کند، یا مشخص شود دارای فساد اخلاقی است، از وی سلب حضانت می‌شود.

اگر پدر ادعا کند مادر دارای صلاحیت نیست، می‌تواند دادخواست سلب حضانت را به استناد یک یا چند مورد  به دادگاه ارائه کند. البته مدعی بودن تنها کافی نیستو باید برای ادعای  خود دلایل قابل قبولی برای دادگاه ارائه دهد.

اگر پدر مدعی باشد که مادر کودک را کتک می‌زند، یا اذیت و آزار روحی و روانی بر روی کودک انجام می‌دهد، یا آثار ضرب و جرح روی بدن کودک وجود دارد ادعا کافی نیست و برای سلب حضانت از مادر باید پدر شاهد داشته یا گواهی پزشکی قانونی به دادگاه ارائه دهد. در صورت فوت مادربعد از طلاق توافقی، حضانت کودک به پدر خواهد رسید.

حضانت فرزند و بخشیدن مهریه در طلاق توافقی

براساس قانون حمایت از خانواده، و طبق ماده 1169حضانت تا هفت سالگی با مادر می‌باشد و پس از پایان هفت سالگی، حضانت فرزند دختر از 7تا 9 سالگی و فرزند پسراز 7 تا 15 سالگی باپدر است نکته مهم در این موضوع برای دادگاه، تشخیص مصلحت کودک است وبر طبق مصلحت کودک، دادگاه تعیین می‌کند که حضانت با پدریا مادر باشد و دیگری حق ملاقات داشته باشد. در اینجا این سوال پیش می‌آید که آیا مادر با بخشیدن مهریه می‌تواند حضانت دائم فرزند را بگیرد؟ در برخی موارد مادر در هیچ صورتی نمی‌تواند حضانت فرزند را دریافت کند در این مواقع امکان دارد مادر با پدر فرزند توافق کند که در نتیجه بخشیدن مهریه حضانت دائم فرزند را بگیرد. پس براساس توافق مابین طرفین در طلاق توافقی در اثر بخشیدن مهریه امکان گرفتن حضانت دائم فرزند بعد از طلاق توافقی  برای مادر وجود دارد.البته ناگفته نماند که این توافق باید توسط دادگاه یا دفاتر رسمی ثبت شود که در صورت ثبت شدن قابل اجرا است.

به هر دلیلی اگر مادر از داشتن حق حضانت فرزند نادم شود وبه هر دلیلی در نگهداری فرزند ناتوان باشد یا بخواهد به مهریه ی خود که در قبال حضانت فرزند بخشیده است رجوع نماید، برای او قانونا امکان رجوع به بذل و بخشش مهریه در قبال حضانت فرزند وجود ندارد مگر اینکه با توافق شوهر باشد.

حضانت کننده در طلاق توافقی باید دارای چه شرایطی باشد؟

در موضوع حضانت، به مادرحاضنه و به پدر حاضن گفته می‌شود. براساس قانون کسی که حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی را بر عهده دارد باید دارای مشخصاتی باشد که این مشخصات عبارتند از:

• باید مسلمان باشد
• دارای عقل کامل باشد
• بضاعت مالی داشته باشد
• در صحت کامل بوده و دارای بیماری های واگیردار نباشد
• از نظر اخلاقی دارای صلاحیت باشد
• ازدواج نکردن مادر اگر حضانت با وی باشد

چه شرایطی باعث انحطاط حضانت فرزند می‌شود؟

از جمله مواردی که باعث انحطاط حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی می‌شود:

• دیوانگی
• اعتیاد
• ازدواج مجدد مادر
• عدم لیاقت هرکدام از پدر و مادر
• فوت کردن کسی که حضانت با اوست
• بیماری فردی یا داشتن بیماری واگیر دار
• توافق طرفین برای واگذاری حضانت به دیگری

حال در اینجا این سوال پیش می‌آید که اگر مادر بعد از فوت پدر ازدواج کند حضانت از او سلب شده وبه جد پدری واگذار می‌شود؟ طبق قانون حمایت از خانواده، سرپرستی کودک به مادر تعلق گرفته و ازدواج مجدد مادر در این صورت باعث سلب حضانت فرزند نمی‌شود. درصورت فوت پدرحضانت با مادر است.

جهت مشاوره حقوقی با بهترین وکیل متخصص طلاق توافقی به صفحه تماس با ما مراجعه فرمایید.