طلاق توافقی مقوله‌ای است که به تازگی در جامعه به صورت چشمگیری افزایش پیدا کرده و یک پدیده‌ای نو در حقوق خانواده است. که در طلاق توافقی زوجین توافق خود را برای انحلال عقد نکاح، حل و فصل تمام مسائل مالی و فرزندان خود به دادگاه خانواده برده و با ارائه گواهی عدم امکان سازش، زمینه جدایی از یکدیگر را فراهم می‌کنند. همانطور که می‌دانیم حقوق خانواده از شرع و فقه بـرداشت شده است در حالیکه طلاق توافقی اینگونه نیست و اصلا ماهیت ایـن توافق به درستی معلوم نمـی‌باشد. طلاق توافقی برای اولین بار در سال 1353در قانون حمایت از خانواده رسمیت یافت، اما با پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل مغایرت با حقوق فقهی از قانون حذف گردید. تا اینکه با قانون اصلاح مقررات طلاق در سال 1371 دوباره وارد حقوق خانواده شد. گرفتن طلاق جز تخصص‌های یک وکیل خانواده می‌باشد.

 

طلاق توافقی چیست؟

طلاق توافقی چیست؟ چرا در قانون حمایت از خانواده پای آن باز شده است؟ این طلاق چه مزایا و معایبی دارد؟ مراحل اخذ طلاق توافقی به چه صورت است؟ چه مدارکی نیاز دارد و چقدر زمان می‌برد؟ طلاق توافقی، طلاقی است که زوجين به هر دلیلی تمایل دارند با تفاهم از هم جدا شوند. هر توافقی که آنها در خصوص مهريه، نفقه، جهیزيه، حضانت و ملاقات فرزند داشته باشند، از نظر دادگاه محترم و قابل قبول خواهد بود. به عنوان مثال زوجین توافق مي‌کنند زوجه در قبال طلاق، مهريه را ببخشد يا کل آن را دريافت کند. بنابراین تمام موارد توافق در راي دادگاه منعکس خواهد شد و قابليت اجرا دارد.

همانگونه که اشاره شد، ما در قانون چیزی به نام طلاق توافقی نداریم. در واقع طلاق توافقی محصول ابتکار زنانی است که در برخورد با نواقص قانون مردسالار آن را به وجود آورده‌اند. ما در علم حقوق طلاقی داریم به نام خلع، در طلاق خلع زن به واسطه کراهتی که از مرد دارد باید مالی کمتر، معادل یا بیشتر از مهریه خود را به مرد بدهد تا او را راضی به طلاق کند. قضات دادگاه‌ها طلاق توافقی را به لحاظ قانونی با مواد مربوط به خلع توجیه می‌کنند.

در این نوع طلاق، زن و مرد قبل از مطرح کردن دادخواست، در مورد حق و حقوق خود و فرزندشان توافقنامه‌ای تهیه می‌کنند و این توافق در حکم دادگاه ثبت می‌شود و ضمانت اجرای قانونی پیدا می‌کند. ولی از آنجا که زنان هیچ چاره و حربه‌ای برای راضی کردن همسر خود به جدایی ندارند و طبق قانون مدنی نیز حق طلاق با مرد است، معمولا زنان همه حقوق مالی خود را می‌بخشند تا همسرشان را برای جدایی راضی کنند. به قول معروف زن مهرش را حلال و جانش را آزاد می‌کند.

 

شرایط طلاق توافقی

• تصمیم زوجین بر انجام طلاق توافقی
• توافق بر سر مسائل مالی از قبیل مهریه، نفقه، اجرت المثل ایام زندگی مشترک و جهیزیه و نحله
• حق سرپرستی و حضانت فرزند، در صورت داشتن فرزند
• توافق بر سر نفقه فرزند یا فرزندان مشترک

با پیشرفت جوامع و گسترش روشنفکری در آن، زوجین بر خلاف زمان های قدیم، به اصل آزادی اراده احترام بیشتری گذاشته و بر خلاف فکر سنتی قدیم، به طلاق به عنوان یک زندگی مجدد می نگرند و قبح طلاق از گذشته بسیار کمتر شده است که البته این امر برای بنیان خانواده خطرناک می باشد.

 

مراحل طلاق توافقی بدون وکیل

• مراجعه زوجین به مراکز غربالگری سازمان بهزیستی استان تهران با رزرو وقت مراجعه حضوری به مراکز مداخه
• شرکت زوجین در 5 جلسه مشاوره روانشناسی خانواده در بازه ی زمانی یک ماهه
• اخذ گواهی عدم انصراف از طلاق از مرکز مشاوره
• تنظیم دادخواست طلاق توافقی در دادگاه خانواده
• صدور رای گواهی امکان سازش از سوی دادگاه خانواده
• مراجعه زوجین به دفاتر طلاق برای جاری شدن صیغه طلاق و صدور دفترچه طلاق

نکته: در صورتی که احدی از زوجین به دلایلی، از قبیل اقامت در خارج از کشور، نتواند در جلسات مشاوره خانواده شرکت کند، با نظر مرکز مشاوره، در یک جلسه گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می گردد. بدیهی است در صورت عذر موجه، می بایست شخص غایب به وکیل دادگستری تفویض وکالت در طلاق توافقی اعطا نماید تا وکیل طلاق توافقی به جای شخص غایب، مراحل طلاق توافقی را تا انتها انجام دهد.

 

مراحل طلاق توافقی با حضور وکیل

در صورتی که زوجین متقاضی طلاق توافقی باشند دادگاه باید موضوع را به مراکز مشاوره خانواده ارجاع دهد. در این مورد طرفین می توانند خود ابتدا به مراکز مشاوره خانواده مراجعه کنند. مراکز مشاوره خانواده، برای حمایت از کانون خانواده، سعی در سازش زوجین می کنند و اگر زوجین از تقاضای طلاق منصرف نشوند، گواهی عدم انصراف از طلاق توسط این مرکز صادر می شود.

• زوجین می توانند با در دست داشتن مدارک لازم برای طلاق، به دفتر وکیل خانواده متخصص و با تجربه، برای مشاوره و اعطای وکالت مراجعه کنند.
• توافقات طلاق خود را برای ارائه به قاضی، در خصوص مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و … در حضور وکیل و کاملا قانونی مکتوب کنند.
• امضاء صورتجلسه تنظیم شده توسط وکیل از سوی زن و مرد

بعد از این مرحله دیگر نیازی به حضور زوجین در مراحل اداری دادگاه نخواهد بود و وکیل تمام اقدامات بعدی را انجام خواهد داد. در مرحله بعد زوجه باید پس از حضور در آزمایشگاه گواهی عدم بارداری دریافت کند و تحویل وکیل بدهد. باید گواهی عدم امکان سازش پس از قطعی شدن به وسیله دادگاه صادر کننده رای، به دفترخانه رسمی ازدواج و طلاق ارسال شود. زوجین باید حداکثر ظرف سه ماه گواهی عدم امکان سازش را به دفترخانه تسلیم کنند.

در مرحله آخر با حضور وکلا و داور، صیغه طلاق در دفترخانه جاری و در شناسنامه ثبت خواهد شد و سند طلاق تحویل زن و مرد می‌شود.

 

مزایای حضور وکیل در طلاق توافقی:

• عدم نیاز به حضور زوجین در مراحل طلاق توافقی
• جلوگیری از سردرگمی زوجین در مراحل طلاق تواففی
• اشنایی وکیل به روند مراحل و تشریفات طلاق توافقی و تسریع در انجام مراحل
• تنظیم صورتجلسه طلاق توافقی و مکتوب کردن جزئیات آن و اعتبار صورتجلسه تنظیمی توسط وکیل دادگستری
• جلوگیری از اتلاف وقت و هزینه زوجی
• استفاده از مهارت های علمی و تجربه وکلا در حصول نتیجه مطلوب
• جلوگیری از رو در رویی و تنش فی مابین زوجین که گاهی ممکن است به عدم حصول طلاق توافقی منجر گردد.

 

مزایا و معایب طلاق توافقی چیست؟

از معایب و مضرات طلاق توافقی این است که معمولا پس از صدور حکم طلاق توافقی، شوهر هیچ اجباری برای رفتن به محضر را ندارد. چون این طلاق با توافق طرفین صورت می‌گیرد، به لحاظ قانونی رفتن به محضر هم باید با توافق طرفین باشد و نمی توان توافق طرفین را با الزام همراه کرد. بنابراین برای حل این مشکل شاید بهترین راهکار این باشد که طرفین الزام رفتن به محضر را نیز جزیی از تعهدات خود در دادخواست ذکر کنند و در حکم دادگاه منعکس شود. در این صورت می‌توان الزام شوهر را به آنچه خود تعهد داده است، از دادگاه درخواست کرد.

در کنار این معایب طلاق توافقی دارای مزایایی نیز می باشد به شرح زیر بوده :

• عدم تشکیل پرونده‌های متعدد در دادگستری
• جلوگیری از رجوع مکرر زوجین به محل دادگستری
• دخالت طرفین در طلاق و صدور گواهی‌ عدم امکان سازش
• کوتاه بودن زمان صدور گواهی مربوط برای جواز اجرای طلاق (کم شدن پروسه طلاق)
• مدت‌دار بودن این گواهی در عرض ۳ ماه که سبب حفظ دوام عقد نکاح است. در حالی‌ که در حکم طلاق، که بدون مدت اجرایی است، هر لحظه دوام زندگی تهدید می‌شود.
• درگیری کمتر و کاهش تنش بین خانواده‌های زوجین
•  احتمال رجوع بیشتر زوجین در آینده به یکدیگر و تشکیل مجدد زندگی مشترک به دلیل مورد ششم.
• کاهش استرس فرزندان

 

مدارک لازم جهت گرفتن طلاق توافقی

• اصل سند ازدواج (در صورت نبود اصل سند، باید رونوشت آن را از دفترخانه محل انعقاد عقد نکاح دریافت کنید)
• اصل شناسنامه زن و مرد
• کپی کارت ملی زن و مرد
• در صورت استفاده از وکیل وکالتنامه مذکور
• گواهی سلامت بکارت، در صورت باکره بودن زوجه
• توافقنامه کتبی مبنی بر توافقات زن و مرد در مورد مسائل حقوقی و مالی
• نظریه کتبی واحد مشاوره دادگاه خانواده (گواهی عدم انصراف از طلاق)
• گواهی عدم امکان سازش از طرف دادگاه (مدت اعتبار: سه ماه)

نکته: زوجین با در دست داشتن تمام مدارک مذکور و بدون هیچ کم وکسری می توانند به دفاتر طلاق در شهر محل سکونت خود مراجعه کرده و بعد از جاری شدن صیغه طلاق، دفترچه طلاق خود را دریافت کنند.

 

طلاق توافقی چقدر زمان می برد؟

با توجه به اینکه در طلاق توافقی، زن و شوهر قبل از مراجعه به دادگاه، در تمام امور مالی و حقوقی با هم به توافق رسیده‌اند، دادگاه ها هم از رسیدگی طولانی و وسواس زیاد خودداری می‌کنند و قضات موضع سهل‌گیرانه دارند. مدت زمان طلاق توافقی، خیلی کوتاهتر از طلاق از طرف مرد یا طلاق از طرف زوجه می‌باشد. در خصوص مدت زمان طلاق توافقی نکته حائز اهمیت این است که، رویه یکسانی در شهر‌های مختلف ایران وجود ندارد و زمان قطعی را نمی‌تواند پیش بینی کرد. اما به طور کلی مدت زمان طلاق توافقی با در نظر گرفتن حضور اجباری در جلسات مشاوره خانواده، حدود 3 ماه طول می‌کشد.

 

حضور در جلسات اجباری مشاوره پیش از طلاق توافقی

از نکات مهم در طلاق توافقی مشاوره است و طلاق بدون حضور در مراکز مشاوره ثبت نمی‌شود. قانون حمایت از خانواده مراجعان به دادگاه را ملزم به مشاوره می‌داند. تمامی زوجین که به دادگاه مراجعه می‌کنند، باید نزد مشاور رفته و چند جلسه با آن ها صحبت کنند. در صورتی که افراد اختلال‌های شخصیتی و رفتاری داشته باشند، مشاوران جلسات بیشتری را برگزار کرده و مراتب را به قاضی اطلاع خواهند داد. هـدف از مشاوره در ایـن مرحله تلاش برای سازش بیـن زوجین و کاهـش طلاق در جامعه مـی‌باشد. در برخی موارد هم وکیل طلاق توافقی به جای موکلین در جلسه شرکت کرده و دلایل طلاق را ذکر می‌کند.

طبق توافق بین قوه قضائیه و سازمان بهزیستی کشور و به منظور ارتقاء سطح کیفی مشاوره‌های خانواده تصمیم بر این شده که مراکز مشاوره زیر نظر سازمان بهزیستی کشور باشند و زوجین گرامی باید برای حضور در جلسات مشاوره مطابق با موارد ذیل عمل نمایند:

مراجعه به سامانه اینترنتی تصمیم:  (ثبت نام در سامانه، انتخاب نزدیکترین مرکز غربالگری به محل سکونت، مشخص کردن تاریخ مراجعه) انتخاب مرکز غربالگری و تاریخ مراجعه اختیاری است. زوجین در تاریخ موردنظر به مرکز غربالگری منتخب خود مراجعه می‌نمایند و پس از اقدامات لازم به یکی از مراکز مشاوره منتخب برای شروع جلسات مشاوره خانواده معرفی می‌شوند. پس از انجام جلسات مشاوره با روانشناس، اگر زوجین همچنان بر تصمیم خود مبنی بر طلاق اصرار داشته باشند، مرکز مشاوره اقدام به صدور گواهی عدم انصراف از طلاق می‌نماید.

پس ازصدور گواهی عدم انصراف از طلاق زوجین متقاضی می‌توانند به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نموده و نسبت به ثبت دادخواست طلاق توافقی اقدام نمایند. از طرف دادگاه خانواده برای زوجین وقت جلسه دادرسی تعیین خواهد شد. که باید در تاریخ و ساعت تعیین شده در شعبه دادگاه که تمامی این موارد در ابلاغیه مشخص شده است، حضور داشته باشند.

 

چند جلسه مشاوره خانواده لازم است و چقدر زمان می‌برد؟

جلسات مشاوره خانواده برای صدور گواهی عدم انصراف از طلاق، اجباری است. تعداد جلسات حداقل 5 جلسه می‌باشد که بسته به شرایط روحی و روانی زوجین ممکن است گاهی بیشتر از این تعداد برگزار شود. پروسه زمانی مشاوره بین حداقل ۴۵ روز تا ۳ ماه طول می‌کشد که بستگی به ازدحام یا خلوتی این مراکز دارد. جلسات اجباری مشاوره تحت هیچ شرایطی کمتر از ۴۵ روز نخواهد بود.

اگر بنا به هر دلیلی تمایلی به حضور در جلسات مشاوره اجباری و صرف زمان حداقل ۴۵ روز یا 3 ماه را ندارید و می‌توانید با اهدای وکالت به دفتر حقوقی وکیل پایتخت، بدون حضور در جلسات مشاوره و در پروسه زمانی 10 الی 15 روز کاری و کاملا قانونی طلاق خود را ثبت کنید.

 

طلاق توافقی در دوران عقد

طلاق توافقی در عقد، دوران نامزدی به خاطر اولین تفاوت‌های زندگی به وجود می‌آید. عدم شناخت یکدیگر، مشکلات مالی، پنهانکاری و روراست نبودن یکی از طرفین، بیکاری زوج، عدم تعهد برای هر یک از قول و قرارهای اولیه زندگی، عدم اعتماد به هم، مصرف مواد مخدر و … سبب می‌شود تا زوجین در همان شروع زندگی تصمیم به جدایی و طلاق بگیرند.

از لحظه خواندن خطبه عقد، زوجین نسبت به یکدیگر حق و حقوقی دارند و در دوران عقد نیز تماما این حقوق محفوظ می‌باشند. از آنجایی که زوجین هنوز زندگی زناشویی را شروع نکرده‌اند و زوجه باکره باشد، نصف مهریه شامل او می‌شود. که در مورد مقدار و نحوه پرداخت یا بذل مهریه نیز می‌توانند به تصمیم واحدی برسند.

برای صدور حکم طلاق و در صورت داشتن گواهی سلامت بکارت، نیازی به گرفتن گواهی عدم بارداری نیست. با باکره بودن زوجه و اخذ گواهی سلامت بکارت، او می‌تواند به اداره ثبت احوال مراجعه کرده و نام همسر سابق را از شناسنامه پاک کند و به راحتی و کاملا قانونی اقدام به اخذ شناسنامه المثنی نماید.

 

طلاق توافقی در دوران بارداری

در قانون مدنی، بارداری نمی‌تواند مانع طلاق باشد. زوجین می‌توانند در دوران بارداری برای دادخواست طلاق توافقی اقدام کنند. هر چند دادگاه، برای حمایت از خانواده، سعی بر این دارد که در دوران بارداری رای طلاق را صادر نکند و زوجین تا تولد طفل صبر کنند. اما اگر اصرار بر جدایی داشته باشند، دادگاه گواهی عدم سازش صادر و حکم به طلاق می‌دهد. در طلاق توافقی در دوران بارداری باید حضانت فرزند، نفقه زوجه باردار و فرزند (بعد از تولد)، نحوه وضع حمل و هزینه‌های آن در حکم طلاق مشخص شود. مدت عده نیز تا انتهای بارداری بوده و به محض تولد فرزند از بین می‌رود.

 

طلاق توافقی با وکالتنامه از زوج

طلاق توافقی از طرف زن و با داشتن حق وکالت در طلاق صورت می‌پذیرد. زن می‌تواند با داشتن وکالت در طلاق از طرف زوج (وکالتنامه طلاق)، به وکیل پایه یک دادگستری مراجعه کند و با اعطای وکالت زوجه به وکیل، و گرفتن یک وکیل برای زوج، اقدام به طلاق توافقی نماید. در این روش بایستی در وکالتنامه حق اسقاط تجدیدنظر و فرجام را نیز داشته باشد که باعث سرعت بخشیدن به روند طلاق می‌شود.

 

برای طلاق توافقی چه هزینه‌هایی باید پرداخت شود؟

به طور معمول برای دادن هر نوع دادخواستی در دادگاه، باید هزینه دادرسـی پرداخت شود. با توجه به این که امروزه دادخواست‌ها از طریق دفاتر الکترونیک قضایـی ثبت مـی‌گردد، هزینه‌ها را نیز این دفاتر خصوصی دریافت می‌کنند.

دادخواست‌ها و خواسته‌ها از حیث دادرسی به دو بخش مالی و غیرمالی تقسیم می‌گردد. طلاق توافقی یک خواسته غیرمالی است و هزینه ثبت این دادخواست در دفتر قضایی حدود ۱۷۰ هزار تومان می‌شود. بخش مشاوره خانواده هم هزینه‌ای به ازای هر جلسه، از زن و شوهر دریافت می‌کند که مجموع هزینه جلسات مشاوره به ازای هر یک از زوجین 500 تومان می‌شود. این هزینه مشاوره دادگاه در جاهای مختلف کشور و مجتمع‌های قضایی هر شهر متفاوت است. بعد از صدور حکم گواهی عدم سازش بایستی به دفاتر ثبت طلاق مراجعه شود و مبلغی بین 600 الی 2,800 تومان از زوجین دریافت می‌شود و ده درصد این مبلغ به حساب قوه قضائیه واریز می‌شود. تمامی این هزینه طبق توافق زوجین بین هر دو به مساوات تقسیم می‌شود.

 

مهریه در طلاق توافقی

مهریه مالی است که در زمان ازدواج از طرف مرد به زن به عنوان هدیه داده می‌شود. مطابق ماده 1082 قانون مدنی، به محض انعقاد عقد ازدواج، زن مالک مهریه می‎‌شود. طلاق توافقی به معنای بخشیدن مهریه نیست و هر تصمیمی که زوجین در خصوص مهریه بگیرند، منجر به طلاق توافقی خواهد شد.

تمام مهریه در طلاق توافقی بخشیده شود یا بخششی از آن، مهریه یک جا پرداخت شود یا اقساطی، به صورت نقدی باشد یا غیرنقدی، تمامی این موارد بستگی به تصمیم و شرایط زوجین دارد و در مورد هر زن و شوهری متفاوت است. نکته مهمی که حائز اهمیت است داشتن یا نداشتن رابطه جنسی بین زوجین می‌باشد که بر مقدار مهریه تاثیر می‌گذارد. اگر بین زن و شوهر نزدیکی واقع شده باشد، زن تمام مهریه را می‌گیرد و لاغیر نصف مهریه به زن تعلق می‌گیرد.

قاضی پرونده‌های طلاق توافقی مطابق با این توافقنامه مکتوب عمل خواهد کرد و اگر توافقی نشده باشد حکم پرونده در مورد مهریه مطابق قانون مدنی اعمال خواهد شد.

طلاق توافقی و نفقه

طبق ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه شامل همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن مثل مسکن، پوشاک، غذا، اثاثیه منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خدمتکار در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مریضی، می‌شود. نفقه در طلاق توافقی براساس وضعیت مالی و شان اجتماعی خانوده زوجه مشخص می‌شود. وضعیت مالی خوب زوجه نمی‌تواند مانع از پرداخت نفقه به او شود و در هر وضعیت مالی باشد باز هم نفقه شاملش می‌شود.

در طلاق توافقی همه چیز بر مبنای توافق است و زوجین می‌توانند در مسئله نفقه به توافقات لازم برسند. از آنجایی که طلاق توافقی از نوع طلاق بائن بوده و این نوع طلاق مدت عده ندارد، پس در این مدت نفقه‌ای به زوجه تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه زوجه باردار باشد. نفقه در مدت عده کاملا وابسته به اراده و توافق زوجین می‌باشد و اگر در زمان عده برای زن نفقه در نظر گرفته شده باشد مستحق دریافت آن خواهد بود.

 

نفقه فرزندان در طلاق توافقی

مطابق ماده 1199 قانون مدنی، نفقه اولاد بر عهده پدر است. بعد از فوت پدر یا عدم توان مالی او، پرداخت نفقه بر عهده اجداد پدری است و در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آنها، نفقه به عهده مادر است. در طلاق توافقی اگر بین زن و شوهر توافقی درباره نفقه فرزندان شده باشد براساس توافق عمل خواهد شد. اگر توافقی هم نشده باشد دادگاه با توجه به ماده 1199 قانون مدنی، پرداخت نفقه را بر عهده شوهر تعیین خواهد کرد.

 

حضانت فرزندان در طلاق توافقی با چه کسی است؟

در طلاق توافقی اگر بین زوجین در رابطه با نگهداری فرزندان و حضانت آنها توافقی شده باشد بر اساس توافق بین آنها دادگاه حکم خواهد نمود و اگر توافقی نشده باشد مطابق قانون خواهد بود. در کل حکم حضانت فرزند در طلاق توافقی به توافق بین زوجین بستگی دارد.

براساس قانون مدنی، نگهداری اطفال هم حق و هم تکلیف والدین است و برای حضانت و نگهداری طفلی که پدر و مادر او جدا از هم زندگی می‌کنند، مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن حضانت فرزند با پدر است. بعد از هفت سالگی در صورت وجود اختلاف در سرپرستی طفل، با رعایت مصلحت کودک و به تشخیص دادگاه می‌باشد.

هیچ یک از والدین حق ندارند در مدتی که حضانت طفل به عهده آنها است از نگهداری او امتناع کنند. در صورت امتناع یکی از والدین، حاکم باید به تقاضای دیگری تقاضای قیم یا یکی از اقربا یا به تقاضای مدعی العموم نگهداری طفل را به هر یک از ابوین که حضانت به عهده او است الزام کند و در صورتی که الزام ممکن یا موثر نباشد حضانت را به خرج پدر و هرگاه پدر فوت شده باشد به خرج مادر تامین کند.

 

ملاقات فرزندان

 مطابق با ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی، در صورتی که به هر علتی، پدر و مادر اطفال در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از پدر و مادر که طفل تحت حضانت و نگهداری او نیست، حق ملاقات طفل خود را خواهد داشت. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزئیات مربوط به آن، طبق توافق زوجین است و چنانچه زوجین در این رابطه با هم اختلاف داشته باشند، دادگاه تعیین تکلیف می‌نماید. هر سه مورد ذکر شده مواردی است که زوجین باید در مورد آن توافق داشته باشند. این موارد باید در توافقنامه زوجین قید شده باشد، و گرنه دادگاه از صدور گواهی عدم امکان سازش خودداری می‌نماید.

 

استرداد جهیزیه

 مالک جهیزیه‌ای که زن با خود به خانه شوهر می‌آورد در هر صورت خود او است، به شرط آنکه بتواند ثابت کند وسایل مورد نظر را خود او یا خانواده وی خریداری نموده‌اند. برای اثبات این موضوع، در بسیاری از خانواده‌ها مرسوم است که از جهیزیه خریداری شده توسط خانواده دختر، لیستی که به سیاهه جهیزیه معروف است تهیه می‌نمایند، این لیست به امضاء افرادی از هر دو خانواده عروس و داماد و همچنین خود داماد می‌رسد.

بوسیله لیست مذکور می‌توان اثبات نمود که مالکیت وسایل مندرج در سیاهه جهیزیه، با زوجه است و وی در هر زمانی می‌تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن‌ها داشته باشد.

یکی دیگر از راه‌های مرسوم اثبات مالکیت زوجه بر جهیزیه، فاکتور خرید اجناس است. یعنی چنانچه سیاهه‌ای در کار نباشد و یا برخی از اقلام بعداً خریداری شود و در نتیجه در سیاهه جهیزیه موجود نباشد و یا به هر علتی از قلم افتاده باشد، فاکتور خریدی که در آن نام زن یا خانواده وی به عنوان خریدار ذکر شده است، دلیل بر مالکیت زن بر اجناس مذکور است.

در هر صورت جهیزیه یکی از اموال و حقوق زن محسوب می‌شود و تعیین تکلیف در مورد آن برای صدور گواهی عدم امکان سازش لازم است همچنین زوجه هر زمان می‌تواند برای استرداد جهیزیه اقدام نمیاد.

 

پشیمانی یکی از زوجین بعد از طلاق توافقی

در صورت پشیمانی هر کدام از زوجین تا قبل از صدور رای طلاق توافقی (گواهی عدم امکان سازش) حتی اگر توافقنامه امضاء کرده باشند و یا دادخواست طلاق را ثبت کرده باشند، رای طلاق توافقی صادر نمی‌گردد.

اما بعد از صدور رای طلاق توافقی، اگر مرد پشیمان شود و به دفترخانه برای ثبت طلاق مراجعه نکند، امکان ثبت طلاق وجود نخواهد داشت. مگر اینکه زن از مرد در ضمن رای دادگاه یا به صورت وکالت در طلاق (حق طلاق)، وکالت در مراجعه به دفترخانه برای ثبت طلاق را نیز  داشته باشد. اگر زن پشیمان شود، تاثیری در امکان ثبت نخواهد داشت. در صورت رضایت نداشتن مرد می‌تواند به دفترخانه رجوع کند.

 

مزایای داشتن وکیل طلاق توافقی

در صورت اختیار وکیل نیازی به حضور طرفی که وکیل دارد در تمام مراحل دادگاه نیست. برای فردی که تاکنون با دادگاه سر و کار نداشته و از مبانی حقوقی اطلاع چندانی ندارد و همچین برای فردی که استرس و اضطراب مواجه با قاضی و حضور در دادگاه را دارد. بدیهی است، اختیار کردن بهترین وکیل، بهترین راهکار است.

عده‌ای از مردم با توجه به شخصیت، شغل و سایر مسایل معتقدند که اگر در مجتمع قضایی خصوصا دادگاه خانواده حضور پیدا کنند چه بسا که با شخص آشنا و یا از اقوام رو به رو شوند و این برای آبرویشان خوب نیست، گذشته از درست و غلط بودن این اعتقاد که جنبه شخصی دارد، بودن وکیل به جای موکل از دیگر مزایای وکیل داشتن می‌باشد که این مشکل را حل می‌کند.

یکی از آسانترین و سریعترین پرونده‌ها، طلاق توافقی است، اما اهل فن می‌دانند در جای که توافق‌های زوجین زیاد، مدت‌دار و یا پیچیده است، نیاز به کسی است که از اطلاعات حقوقی کافی برخوردار باشد و به قوانین طلاق توافقی آگاه باشد. لذا توصیه بر این است که حتی الامکان در تمام مراحل از وکیل استفاده کنید. انجام مراحل طلاق توافقی توسط وکیل طلاق توافقی به دلیل آشنا بودن به شعب دادگاه و رویه آن‌ها سریعتر خواهد بود.

 

کلام آخر

بالا رفتن آمار طلاق در یک جامعه خوشایند نیست و باید نگران اصل ماجرا یعنی روند رو به رشد طلاق و در واقع ریشه‌های آن باشیم. اینکه نگران افزایش بی‌رویه طلاق توافقی باشیم موضوعیت ندارد زیرا طرفین بی آنکه مانند انواع دیگر طلاق،‌ دچار درگیری‌های مداوم خانوادگی و قانونی شوند و علیه یکدیگر شکایت و شکایت کشی کنند،‌ با یکدیگر مذاکره می‌کنند و نهایتاً‌ نتیجه مذاکرات‌شان را که عدم توانایی در ادامه زندگی مشترک است، به دادگاه خانواده اطلاع می‌دهند و دادگاه خانواده هم طبق مقررات و بعد از برگزاری جلسات مشاوره،‌ حکم به جدایی می‌دهد.

متأسفانه ما فکر می‌کنیم زن و شوهری که نمی‌توانند به خوبی با هم زندگی کنند باید با جنگ و دعوا از هم جدا شوند،‌ حال آن که دستور اسلام این است که اگر نتوانستید به خوبی با هم زندگی کنید، وقتی از هم جدا می‌شوید، با خوبی این کار را انجام دهید.

در نگاه متمدنانه و انسانی و اسلامی،‌ طلاق به معنی این است که دو نفر به هر دلیلی نمی‌توانند با هم زندگی مشترک داشته باشند و برای این که خود و طرف مقابل شان را آزار ندهند، از هم جدا می‌شوند. البته حساب طلاق‌های ناشی از ظلم یکی از زن یا شوهر که ناگزیر به عداوت می‌انجامد، جداست. در این جا سخن از اصل طلاق و فلسفه وجودی آن است.

بنابراین بهتر است توان جامعه را به جای آن که صرف گیر دادن به افزایش طلاق های توافقی کنیم، به این سمت هدایت کنیم که ریشه‌های طلاق شناسایی و برای رفع آنها کاری شود، مانند بهبود وضع اقتصادی خانواده‌ها، آموزش‌های خانواده، گسترش خدمات مشاوره‌ای،‌ ارائه آموزش‌های دقیق جنسی به زوج‌ها و آموزش فرزندان و … و گرنه گوشه‌ای نشستن و ابراز تأسف کردن، دردی دوا نمی‌کند. در پایان نیز پیشنهاد می‌کنم قبل از اقدام به گونه کار حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری مشورت نمایید.