طلاق غیابی چگونه انجام می شود؟ آیا وکیل پایه یک دادگستری و تخصصا وکیل خانواده می‌تواند وکیل شخص غایب باشد؟ طلاق یعنی رها کردن و آزاد کردن و در اصطلاح یعنی پایان دادن به ازدواج و جدا شدن همسران از همدیگر. طلاق زمانی اتفاق می‌افتد که بین زوجین ناسازگاری بیاید و استحکام زندگی زناشویی از بین برود. طلاق در قوانین کشورهای مختلف متفاوت است اما در بیشتر کشورها نیاز به تایید دادگاه یا مرجع حقوقی رسمی دارد. طلاق در کشور ما و دین ما در اختیار مرد است اما در شرایط خاصی ممکن است حق طلاق در اختیار زن نیز باشد.

طلاق انواع گوناگونی دارد که در این مبحث ما به طلاق غیابی و انواع آن خواهیم پرداخت.

طلاق غیابی

غیابی یعنی آنچه که در غیاب یا نبود کسی گویند و در اصطلاح حکمی است که یکی از طرفین دعوی که در جلسه دادرسی حاضر نشده و لایحه نفرستاده صادر شود. در مبحث طلاق نیز هرگاه مرد یا زن در غیاب و نبودن همدیگر بخواهند برای طلاق اقدام کنند باید دادخواست طلاق غیابی بدهند. در بحث طلاق غیابی باید با حکم غیابی نیز آشنایی داشته باشیم اگر دادخواستی علیه شخصی صادر شود و این شخص ابلاغیه‌ی وقت رسیدگی را شخصا دریافت نکرده باشد و یا اینکه در جلسات دادگاه حاضر نشده باشد و لایحه‌ای نیز نفرستاده باشد، در صورتی که محکوم شود رای صادره غیابی ( حکم غیابی ) است و این حکم، ظرف 20 روز پس از ابلاغ در همان شعبه قابل رسیدگی مجدد است برای طلاق غیابی نیز ترتیب و شرایط به همین شکل است.

شرایط طلاق غیابی از طرف مرد

در قانون مدنی و فقهی، حق طلاق در اختیار مرد است و به موجب ماده 1133 قانون مدنی مرد می‌تواند با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسرش را بدهد چه زن در دادگاه حاضر باشد چه نباشد، البته مرد باید قبل از اجرای صیغه طلاق حق و حقوق قانونی زن را بپردازد. با این حال اگر زن در دادگاه حاضر نباشد و یا لایحه ندهد جکم طلاق، غیابی است و زن ظرف 20 روز حق واخواهی دارد.

درست است که در این حالت، امکان صدور رای طلاق به درخواست مرد وجود داشته باشد اما برای ثبت طلاق، مرد باید حق و حقوق زن مثل مهریه را بپردازد و این موضوع در رای دادگاه درج می شود. با توجه به ماده 16 آیین نامه اجرایی قانون حمایت از خانواده امکان دارد به لحاظ عدم حضور زن در دادگاه، حکمی در مورد سایر حقوق مالی زوجه مثل نفقه، جهیزیه و اجرت المثل صادر ننماید.

شرایط طلاق غیابی از طرف زن

با توجه به قانون مدنی و فقهی چون اختیار طلاق در دست مرد است در صورتی که زوجه بخواهد به صورت غیابی طلاق بگیرد باید دلایل و مدارک کافی برای طلاق داشته باشد. زوجه با دلایل زیر می تواند دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه نماید:

• عسر و خرج: براساس ماده 1130 قانون مدنی، اگر زندگی مشترک زوجین باعث عسر و جرح زن شود او می‌تواند با مراجعه به داگاه تقاضای طلاق نماید اما عسر و حرج چیست؟ یعنی در زندگی زناشویی وضعیتی به وجود آید که زندگی را برای زن سخت و مشقت بار سازد و تحمل این زندگی برای زن دشوار باشد مثل اعتیاد شوهر به مواد مخدر، محکومیت زندان به مدت 5 سال یا بیشتر، آزار و اذیت مستمر زن توسط شوهر. چنانچه عسر و جرح در دادگاه اثبات شود دادگاه شوهر را مجبور به طلاق خواهد کرد و در صورت طلاق ندادن شوهر ، زن با اجازه دادگاه طلاق می گیرد، در اینجا چنانچه دادگاه در غیاب شوهر حکم طلاق را صادر کند رای غیابی خواهد بود.

•  طبق ماده 1029 قانون مدنی، چنانچه شخص 4 سال تمام مفقود باشد و خبری از او نباشد زن می‌تواند با حکم دادگاه، طلاق بگیرد. بعد از ارائه درخواست طلاق از سوی زن، در یکی از روزنامه های محل و یکی از روزنامه های کثیرالانتشار، سه بار متوالی و هر کدام با یک ماه فاصله آگهی شود و همچنین اشخاصی را که ممکن است از فرد غایب خبری داشته باشند دعوت کرده تا اطلاعات خود را در اختیار دادگاه قرار دهند. پس از یک شال از تاریخ انتشار اولین آگهی، اگر زنده بودن شخص غایب ثابت نشود دادگاه حکم طلاق را صادر می نماید. پس در کل باید 5 سال از تاریخ آخرین خبر از شخص غایب بگذرد تا دادگاه حکم را صادر نماید در غیر این صورت دادگاه به علت غیب شوهر، حکم صادر نخواهد نمود. در این مورد؛ بعد از طلاق، زن باید عده ی وفات نگه دارد یعنی به مدت 4 ماه و 10 روز از  ازدواج مجدد خودداری نماید اگر در این مدت شخص مفقود پیدا شد در صورت تمایل می تواند اثر طلاق را باطل کرده و به ازدواج خود ادمه دهد. اما اگر بعد از این مدت شخص مذکور پیدا شود دیگر حقی نسبت به همسر سابق خود ندارد.

• ممانعت و یا عدم توانایی مالی شوهر در پرداخت نفقه: طبق ماده 1129 قانوم مدنی ، اگر شوهر توانایی مالی در پرداخت نفقه را نداشته باشد و یا از پرداخت آن خودداری کند زن می تواند از دادگاه تقاضای طلاق نماید در این صورت دادگاه در ابتدا شوهر را ملزم به پرداخت نفقه خواهد کرد در صورت خودداری ، دادگاه شوهر را مجبور به طلاق خواهد کرد و اگر شورهر دوباره خودداری کرد و زن را طلاق نداد ، نماینده دادگاه به جای شوهر اقدام به طلاق خواهد کرد. در حالت دیگر قاضی حکم طلاق زن را صادر می نماید در هر دو حالت در صورتی که شوهر در دادگاه حاضر نشود و لایحه هم ندهد رای غیابی خواهد بود.

• زن اختیار طلاق داشته باشد: ممکن است شوهر در زمان عقد به زن وکالت برای طلاق داده باشد یعنی حق طلاق در اختیار زن باشد. در این حالت حتی اگر شوهر در دادگاه حاضر نشود یا لایحه نفرستد و یا ابلاغیه دادگاه را شخصا دریافت نکرده باشد، حکم طلاق غیابی خواهد بود.

نکته: مهمی که در طلاق غیابی باید به آن توجه کرد این است که بعد از طلاق غیابی و سپری شدن زمان عده، زن می‌تواند بدون اجازه پدر و یا جد پدری ازدواج مجدد نماید حتی اگر باکره باشد.

مهریه در طلاق غیابی

مهریه یکی از حقوق مالی زن است که مرد مجبور به پرداخت آن است. در تمامی مواردی که ارائه شد تا زمانیکه تکلیف مهریه مشخص نشود حکم طلاق ثبت نخواهد شد. مثلا با توجه به اینکه حق طلاق در اختیار مرد است تا زمانی که تکلیف حقوق مالی (مهریه) زن را مشخص نشود حکم طلاق ثبت نخواهد شد حتی اگر زن در دادگاه حاضر نشده باشد و در صورت غیبت مرد و صدور حکم طلاق غیابی از طرف دادگاه چون مرد مفقود است، زن می‌تواند با معرفی اموال و دارایی همسر خود به دادگاه متناسب با میزان مهریه‌ی خود، از اموال مرد را مطالبه نماید.

راه‌های طلاق غیابی

• طلاق غیابی بیشتر از سوی زوجه مطرح می‌شود چون طبق قانون حق طلاق با مرد است و این زوجه است که باید دادگاه را به طلاق مجاب نماید تا با مقاومت شوهر خود مواجه نشود.
•  اگر یکی از زوجین خواهان طلاق غیابی است و تمایل دارد که طلاق بدون مقاومت طرف مقابل صورت گیرد با عدم اعلام نشانی و یا خبر نداشت از محل وی دادخواست طلاق را مطرح نماید و برای ابلاغ درخواست درج آگهی در اوراق قضایی و اخطلاریه‌ها و جلسات رسیدگی در روزنامه محلی را بنماید.
• دعوای طلاق در صورتی که غیابی باشد تا 20 روز قابل واخواهی (یعنی اعتراض به رای غیابی) است و تا 20 روز قابل تجدید نظرخواهی است و بعد از گذشت 62 روز از ابلاغ به خوانده و یا اگهی در روزنامه قابل اجرا است.